Dijital Reklamcılık ile Beyin Yıkamak

Çocukluğunuzdan beri aşina olduğunuz televizyon reklamlarının çalışma prensibini az çok biliyorsunuzdur. Denklemin diğer bir ucunda ise internette karşınıza çıkan dijital reklamlar bulunmaktadır.

 

Youtube’da siz atlayana kadar hayatınızdan 5’er saniye çalan reklamlardan, ekranı kaplayıp kapama tuşunu bir türlü bulamadığınız pop-up reklamlarına ve bir kere incelediğiniz ürünün sizi günlerce her sitede kovalayan stalker reklamlarına kadar, firmalar türlü türlü taktikler ile tüketicileri her daim etkileri altına almaya çalışıyorlar.

Bu videonun amacı internet üzerindeki reklamların çalışma prensiplerini çok tekniğe girmeden basitçe anlatıp ardından da konu ile ilgili beyninizi yakacak bazı bilgiler sunmak.

Sizce internette karşınıza çıkan bu reklamları sadece büyük şirketler veya işin uzmanları mi verebiliyor?

Hayır elbette, televizyondan farklı olarak internette sizler de dilediğiniz bütçeler ile reklamlar oluşturup bunları neredeyse 24 saat içinde milyonlarca farklı sitede yayınlayabilirsiniz.

Nasıl piyasadaki her ürün için arz ve talep gibi değişkenler var ise, dijital sektörde de sistemde reklamının yayınlanması için para ödeyen reklam verenler, reklamların yayınlandığı platformlara ve kitlere sahip olan yayıncılar ve son olarak da reklamları görüp, onlara tıklayan kullanıcılar şeklinde 3 ayrı parti vardır.

Aracıları da katarsak işin içinden çıkamayacağımız için şimdilik bu kadarını bilmeniz fazlasıyla yeterli.

Hadi bir örnek verelim.

Yirmilerim.com adresine girip bir reklam ile karşılaştığınızda, sizler kullanıcı, ben yayıncı, reklamda gördüğünüz marka ise reklam veren rolünü üstlenir. Yani kısacası bu marka reklamı sizlere göstermem veya tıklatmam için bana para öder. Öyle gördüğünüz gibi para tomarları gelmiyor tabi ki, daha çok kuruşlardan bahsediyorum burada.

Peki bu reklamı veren firma ile ben nasıl anlaşmaya varıyorum? Elbette her reklam için telefonla konuşup reklam pazarlığı yapmıyoruz, tüm süreçler platformlar aracılığı ile dijital ve otomatik olarak işliyor.

Dijital reklamlar dediğinizde piyasanın en büyük oyuncularından biri Google’ın ta kendisidir. Yayıncılar tarafında Google Adsense, reklam verenler tarafında ise Google Ads eski adı ile Google Adwords reklamlara denk geldiğiniz çoğu sitede aktif bir oynarlar.

Basitçe bir dijital reklam yayınlamak için kendinize bir Google Ads hesabı açıp, kredi kartı bilgileriniz eşliğinde bir reklam oluşturmanız yeterlidir. İnternette gördüğünüz reklamların da elbette onlarca çeşidi mevcut. Google’da bir arama yaptığınızda üst pozisyonları kaplayan arama reklamları, görsel açıdan daha kuvvetli olan banner display reklamları, Youtube’da sıkça karşılaştığınız video reklamları ve e-ticaret sitelerinin ürün bazlı kullandığı alışveriş reklamları reklam çeşitlerinden bazılarıdır.

Ben de kanalı ilk açtığımda sizlere bu panel üzerinden reklam vererek ulaştım. Elbette panelin teknik kısmına bu videoda girmeyeceğim, fakat bir reklam oluştururken nasıl hedeflemeler yapıldığını öğrenmeniz kesinlikle ufkunuzu açabilir.

Bir reklamda lokasyon hedeflemek istiyorsanız, dilediğiniz ülke ve şehri hatta 1 kilometre yarıçapındaki mahalle gibi çok daha spesifik bölgeleri bile hedeflemeniz mümkün.

Demografi tarafında ise reklamınızı görmenizi istediğiniz kişilerin yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi ve medeni hali gibi onlarca seçim opsiyonunuz mevcut.

Bitti mi? Bitmedi… Google sizin kullanıcı davranışlarınızdan, yani gezdiğiniz sitelerden ve internetteki aksiyonlarınızdan, az-çok hangi konular ile ilgilendiğinizi bile ayırt edebiliyor.

Her sabah finans sitelerine girip haber mi okuyorsun, Google biliyor.

Sık sık yemek sitelerinde mi takılıyorsun? Peki bu sitelerde tatlılar ile mi ilgileniyorsun yoksa organik yemekler daha çok mu ilgini çekiyor? Google bunları da biliyor.

Bahsettiğim hedeflemeler her zaman %100 tutarlı olmasalar da emin olun ki doğruluk payları gayet yüksek.

Kişileri bu kadar spesifik şekilde hedefleyebildiğiniz gibi, reklamları göstermek istediğiniz siteleri, Youtube kanallarını ve Youtube videolarını bile panelden seçmeniz mümkün. Örneğin ben reklamlarımı sadece Barış Özcan ve benzeri birkaç kanalda gösterilmesi için ayarlamıştım. Çünkü biliyordum ki bu tarz kanalları takip eden insanlar benim sunacağım içerikler ile de ilgilenebilirler. Nitekim öyle de oldu ve sizler gibi harika bir takipçi kitlesi kazanma fırsatı buldum.

Reklamlar konusunda anlattıklarım emin olun ki buz dağının sadece görünen kısmı. Dediğim gibi, bu videoyu bir kurs olarak değil bilgilendirici bir broşür olarak görebilirsiniz. Fakat bahsetmek istediğim birkaç nokta daha var, lütfen benimle kalın.

Geçen hafta internetten baktığın ayakkabının reklamları nasıl günlerce seni takip ediyor?

Bunu sağlayan şey, remarketing yani yeniden pazarlama dediğimiz reklam modelidir.

İnternetteki spesifik ürün, hizmet veya sayfalara bakan kullanıcıları belirli gruplara ayırarak, baktıkları ürünler veya sayfalar bazında bu gruplara reklamlar göstermeniz mümkün. Örneğin Yirmilerim bloğunda kişisel gelişim kategorisindeki yazıları okuyan kitlelere, ilgilerini çekmek için internetin herhangi bir noktasında kişisel gelişim ile ilgili bir banner veya video gösterip onları tekrardan bloğuma gelmeye davet edebilirim. E-ticaret sitelerinde ise bu sistem üzerinden otomatikleştirip, baktığınız ürün ile benzeri ürünlerin tekrardan reklamlar ile karşınıza çıkması sağlanır ve bu yeniden pazarlama reklamlarındaki tıklanma oranları çok daha yüksektir, sonuçta ürün ve marka ile daha önce etkileşime geçtiniz ve bir tanışıklığınız var.

Kapanışı yaparken de hadi biraz beyin yakalım.

Dijital reklamların ortaya çıkardığı en büyük tehlike ise insanları manüple edebilme yeteneğidir. Hedeflenmiş kitlelere özel kurgulanmış reklamlar, siz farkında bile olmadan herhangi bir konudaki bakış açınızı kuvvetlendirebilir veya zayıflatabilir. Bunun en iyi örneği geçtiğimiz yıllarda Facebook’un Amerikan seçimlerinde oynadığı roldür. Bu süreçte hangi siyasi partiye oy verdiği belli olan insanlar hedeflenip bu insanların din, dil, ırk, eğitim seviyesi ve yaş gibi birçok özelliği üzerinden içine mesajlar yerleştirilen binlerce farklı reklam ve içerik oluşturularak, seçmenler farkına bile varmadan yavaş yavaş siyasi görüşleri değiştirilmiş veya kuvvetlendirilmiştir.

Video boyunca anlattığım Google Ads hedeflemeleri ve reklamları, Facebook üzerinden de çok benzer bir sistem ile yönetiliyor sonuçta. Sizler video deyip beğenip yorum atıp geçiyorsunuz fakat arka planda her davranışınız Google ve Facebook gibi platformların sizi daha iyi tanımasına neden oluyor ve siz daha aktif oldukça çok daha spesifik reklamlara maruz kalabiliyorsunuz.

Bu kadar negatif ve korkutucu gerçekten sonra videoyu güzel bir not ile kapatmak istiyorum. İnternet reklamları doğru amaçlar uğruna da beyninizi yıkayabilirler. Örneğin, geçtiğimiz yıllarda, internetteki aramaları ve izlediği videolar açısından IŞİD’e katılma eğilimi gösteren gençler hedeflenerek, bu gençlere çaktırmadan yeniden pazarlama reklamları ile onları IŞİD’ten soğutacak videolar ve içerikler gösterilmeye başlandı.

Örneğin, Google’da “IŞİD’e katılmak” gibi aramalar yapan kişilere, her platformda alttan alttan IŞİD’in ideolojisini kötüleyen reklamlar ve videolar servis edilerek bu insanların bakış açılarının değiştirilmesi hedeflendi. Yani güzel şeyler de yapılmıyor değil, ama genel olarak sizlerin de anlayabileceği gibi dijital reklamların gelecekte hem kişiler hem de toplumlar üzerinde sanıldığından çok daha büyük etkileri olacak.

Seriyi takip edip dijital tarafta ufkunuzu genişletmek için, lütfen bildirimleri açmayı unutmayın. Beğeni ve yorumlara da hayır demem.

Bir sonraki videoda görüşmek üzere.